วัตถุประสงค์และประโยชน์ที่ได้รับ
สื่อการเรียนการสอนชุด “เศษส่วนแสนสนุก” ใช้สอนในวิชาคณิตศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4สอดคล้องกับหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 มาตรฐาน ค 1.1 ป4/1,2 (เข้าใจถึงความหหลากหลายของการแสดงจำนวนและการใช้จำนวนในชีวิตจริง ) ตัวชี้วัด
1. เขียนและอ่านตัวเลขฮินดูอารบิก ตัวเลขไทย และตัวหนังสือ แสดงจำนวนนับ ศูนย์ เศษส่วน และทศนิยมหนึ่งตำแหน่ง
2. เปรียบเทียบและเรียงลำดับจำนวนนับและศูนย์ เศษส่วน และทศนิยมหนึ่งตำแหน่ง ดังนั้นจึงมีวัตถุประสงค์ และประโยชน์ที่จะได้รับดังนี้
วัตถุประสงค์มีดังนี้
- นักเรียนสามารถบอกเศษส่วนจากภาพ และให้เหตุผลได้
- นักเรียนสามารถเปรียบเทียบเศษส่วนได้
- สามารถนำความรู้เรื่องเศษส่วนไปใช้ในชีวิตประจำวันได้
- นักเรียนทำงานมีระเบียบวินัยมีความรับผิดชอบ
ประโยชน์ที่ได้รับ
- นักเรียนจะเรียนรู้เข้าใจง่ายขึ้น เพราะสื่อการเรียนการสอนชุดนี้สามารถสอนจากง่ายไปยาก ฝึกการสังเกต ช่วยกระตุ้นพัฒนาสมอง บรรลุวัตถุประสงค์ของการเรียนการสอน
- นักเรียนมีส่วนร่วมในกิจกรรมการเรียนการสอน เมื่อครูสอนเสร็จสามารถทดสอบนักเรียนให้ตอบคำถาม และนักเรียนสามารถสร้างโจทย์ถามเพื่อนได้
- ตัดปัญหาสำหรับครูที่ไม่มีความสามารถในการวาดภาพบนกระดาน และประหยัดเวลาในการวาดภาพบนกระดาน ทำให้สอนในเนื้อหามากยิ่งขึ้น รูปแบบ การออกแบบและวิธีการทำการใช้ การเก็บรักษา
- สื่อฯ ชุด ”เศษส่วนแสนสนุก” นี้ ใช้พลาสติกลูกฟูกเป็นส่วนประกอบสำคัญ รูปแบบที่ออกมีลักษณะเป็นรูปวงกลมมีเส้นผ่านศูนกลาง 8 นิ้ว และรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ขนาด 7.5x7.5 นิ้ว
แนวความคิดในการออกแบบ
แนวความคิดในการสร้างสื่อฯ ชุด “เศษส่วนแสนสนุก” ได้จากแนวคิดจากท่านกาเย่ ซึ่งเป็นนักการศึกษาที่ว่า “การเรียนการสอนต้องสร้างบรรยากาศให้สนุกสนาน มีสื่อฯ ที่ดึงดูดความสนใจหรือสร้างแรงจูงใจเพื่อกระตุ้นให้เกิดความสนใจ เหมาะสมกับวัยและสอดคล้องกับเนื้อหา สื่อฯ ชุด “เศษส่วนแสนสนุก” นี้ มีสีสันสวยงาม ครูสามารถสอนโดยไม่ต้องเขียนบนกระดาน เช่น ครูสอนว่า “ หนึ่งชิ้นแบ่งเป็นสี่ส่วน” ครูก็ใช้สื่อการเรียนการสอนชุดนี้สาธิตให้ดู (ดังภาพ)ทำให้น่าสนใจมากขึ้น เพราะครูสามารถใช้ชิ้นเศษส่วนพลิกไปพลิกมาและอธิบายเพื่อให้เกิดความเข้าใจ และเพื่อความเข้มข้นเพิ่มความสนุกสนานมายิ่งขึ้น ผู้ออกแบบจึงแต่งเพลง “เศษส่วน” ให้นักเรียนร้องก่อนใช้สื่อฯ ชุดนี้
ขั้นตอนในการดำเนินงานมี 4 ขั้นตอนดังนี้
ขั้นที่ 1 ชื่อเรื่องและเหตุผลที่ทำ
ขั้นที่ 2 วัตถุประสงค์และประโยชน์ที่ได้รับ
ขั้นที่ 3 รูปแบบการออกแบบ
- ชื่อ,ขนาดสัดส่วน,วัสดุและส่วนประกอบ
- แนวความคิด
- เตรียมการผลิต (เตรียมเนื้อหา,เตรียมวัสดุและเครื่องมือ)
- นำไปทดสอบ (หรือผลทดสอบ ผลการใช้และการแก้ไขปรับปรุง)
- บรรจุภัณฑ์ใส่สื่อการเรียนการสอนและคู่มือการใช้
- เพลงเศษส่วน
ขั้นที่ 4 ปัญหาอุปสรรคและแนวทางแก้ไข
เตรียมการผลิต
เนื้อหาของเศษส่วนในวิชาคณิตศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 เป็นเนื้อหาความหมายของเศษส่วน และสามารถเปรียบเทียบเศษส่วนได้ โดยมีส่วนไม่เกินสิบ
1. ฟิวเจอร์บอร์ดสีขาว 2. สติกเกอร์สี(4-5 สี)
3. สติกเกอร์ใส 4. กาวลาเท็กซ์
5. กรรไกร 6. มีดคัตเตอร์
7. คอมพิวเตอร์ 8. กระดาษลูกฟูก สีแดง
9. กระดาษ A4 10. กระดาษ A4 สีฟ้า
11. กระดาษขาวเทา
วิธีการผลิตตัวสื่อการเรียนการสอน
- ตัดฟิวเจอร์บอร์ดเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสจำนวน ขนาด 9 x 9 นิ้ว จำนวน 32 แผ่น
2. นำกระดาษ A 4 มาทำแพทเทิร์นรูปวงกลมขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 8 นิ้ว และแพทเทิร์นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสขนาด 7.5 x 7.5 นิ้ว
3. นำแพทเทิร์นรูปวงกลมและสี่เหลี่ยมจัตุรัสมาวาดลงฟิวเจอร์บอร์ดที่ตัดไว้อย่างละ 8 แผ่น ดังรูป (เหลือ 16 แผ่นเก็บไว้ เพื่อทำเป็นฐาน) ส่วนที่เหลือจากการตัด (สีเทา) เก็บไว้ เพื่อนำไปประกบกับแผ่นที่ไม่ได้ตัดอีก 16 แผ่น ด้วยกาวลาเท็กซ์ตัดอย่างละ 8 แผ่น
ตัดวงกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง 8 นิ้ว ตัดรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ขนาด 7.5 x 7.5 นิ้ว
4. นำวงกลมมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 8 นิ้ว จำนวน 8 แผ่น แต่ละแผ่นให้แบ่งเป็นชิ้นส่วนแล้วตัดตาม ดังภาพ
หมายเหตุ แต่ละชิ้นส่วนต้องวัดให้มีขนาดเท่ากัน ของแต่ละแผ่น
5. รูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ขนาด 7.5 x 7.5 นิ้ว จำนวน 8 แผ่น แต่ละแผ่นให้แบ่งเป็นชิ้นส่วนเหมือนข้อ 4
หมายเหตุ แต่ละชิ้นส่วนต้องวัดให้มีขนาดเท่ากัน ของแต่ละแผ่น
6. นำฟิวเจอร์บอร์ดในข้อ 1 (16 แผ่น) มาประกบคู่กับ ฟิวเจอร์บอร์ดที่ตัดเหลือจากข้อ 3 ด้วยกาว จะได้ฐาน อย่างละ 8 ชุด
7. นำชิ้นเศษส่วนที่ตัดได้จาก ข้อ 4 และ 5 ประกอบใส่ฐาน ทั้งหมดจะได้ ชุดวงกลม 8 ชุด และชุดสี่เหลี่ยม 8 ชุด
8. นำชิ้นเศษส่วนแต่ละชุดมาวาดลงสติกเกอร์สีแล้วตัดตามขนาดที่วาด โดย 1 ชุด ใช้ 1 สีให้เหมือนกัน
9. เมื่อตัดสติกเกอร์สีเสร็จแล้วทุกชิ้น นำไปประกอบกับฐานทั้งหมด 16 ฐาน จะได้ชุดเศษส่วน 16 ชุด
10. นำฐานทั้งหมดมาเล็มขอบให้มีขนาดเท่ากัน จะได้ชุดเศษส่วนแสนสนุก ที่สวยงาม 16 ชุด
วิธีการทำบัตรตัวเลข 0-9 และเครื่องหมาย = , < , > และบัตรคำ “เศษส่วน”
- ใช้คอมพิวเตอร์พิมพ์ตัวเลข 0 – 9 เครื่องหมาย = , < , > และบัตรคำ “เศษส่วน” (ใช้อักษณ ANGSANA ขนาด 400 ลงบนกระดาษสีฟ้าขนาด A4 แล้วตัดให้ได้ขนาด 3.75 x 3.75 นิ้ว
- ตัดฟิวเจอร์บอร์ดรูปสี่เหลี่ยมจตุรัส ขนาด 3.75 x 3.75 นิ้ว
- นำตัวเลขที่ตัดตามข้อ 2.1 มาติดด้วยกาวกับฟิวเจอร์บอร์ด ตัดสติกเกอร์ใสเคลือบทับอีกครั้ง
- คู่มือการใช้งาน
ใช้ประกอบการสอนเรื่อง ความหมายของเศษส่วน หลักการเขียนเศษส่วน การเปรียบเทียบเศษส่วน การเขียนเศษส่วนที่มีค่าเท่ากันเขียนได้หลายแบบ
ประกอบด้วยแผ่นพลาสติกลูกฟูกแบ่งเป็นส่วนของวงกลม และสี่เหลี่ยมจัตุรัสอย่างละ 8 ชุด มีสีแตกต่างกันวางบนฐานพลาสติกลูกฟูก แต่ละชุดแบ่งเป็นเศษส่วน ๆ
- การสอนเรื่องความหมายของเศษส่วน
สังเกตรายละเอียดว่าชุดเศษส่วนแต่ละชุดมีแบ่งเป็นกี่ส่วน ส่วนแบ่งภายในรูปขนาดเท่ากันหรือไม่ แล้วลองหยิบส่วนแบ่งออก (หรือพลิกกลับด้าน) เช่น หยิบออก 2 ส่วน จากทั้งหมด 3 ส่วน อ่านว่า 2 ใน 3 สังเกตและหาข้อสรุปว่าตัวเลขตัวล่างและตัวบนมีความหมายอย่างไร
2. การสอนเรื่อง การเปรียบเทียบเศษส่วน
-นำชิ้นส่วน 1 ชิ้นจากชุดที่แบ่ง 8 ส่วน จะเห็นว่านี่คือ 7 ใน 8 จากนั้นนำชิ้นส่วนออกไปอีก 1 ชิ้น นี่คือ 6 ใน 8 ให้เปรียบเทียบระหว่าง 7 ใน 8 กับ 6 ใน 8
ก็จะได้คำตอบว่า 7 ใน 8 > 6 ใน 8 ทดลองทำกับชุดอื่น ๆ
-นำชิ้นส่วน 1 ชิ้น จากชุดที่แบ่ง 2 ส่วน กับรูปที่แบ่ง 4 ส่วน จะเห็นว่าชิ้นส่วนรูปที่ 1 จำนวน 1 ชิ้นเท่ากับชิ้นส่วนในรูปที่แบ่ง 4 ส่วน จำนวน 2 ชิ้น แสดงว่า 1 ส่วน 2 เท่ากับ 2 ส่วน 4 ทดลองทำกับรูปอื่น แสดงผลลัพธ์ไว้บนกระดานให้ชัดเจน
ครูควรใช้อุปกรณ์อื่นๆประกอบ เช่น การพับกระดาษ เพื่อให้นักเรียนรู้ว่าตัวเลขเศษส่วนจำนวนหนึ่งสามารถเขียนได้หลายแบบ โดยมีค่าเท่ากัน ให้นักเรียนหาวิธีคิดจำนวนอื่นๆ โดยไม่ต้องใช้อุปกรณ์ เช่น หาจำนวน มาคูณหรือหารทั้งเศษและส่วน
การเปรียบเทียบเศษส่วนที่มีค่าไม่เท่ากัน โดยใช้ชิ้นส่วนแต่ละรูปเปรียบเทียบกัน เมื่อนักเรียนใช้อุปกรณ์จนมีความคิดรวบยอดดีแล้ว ควรให้นักเรียนใช้การสังเกตสรุปวิธีลัด ดังข้อเสนอแนะวิธีการสอนในหนังสือเรียน
ข้อเสนอแนะ
ควรมีชุดเศษส่วนหลายชุดเพื่อนำไปใช้กับนักเรียนได้หลายกลุ่มในเวลาเดียวกัน และนักเรียนสามารถผึกพัฒนาการรู้ได้ด้วยตนเอง
การบำรุงรักษา
ห้ามขว้างปาเล่น ห้ามนำเข้าปาก เมื่อเลิกใช้แล้วควรเก็บชิ้นส่วนจัดเก็บเป็นชุดดังเดิมแล้วเรียงใส่กล่อง ควรรักษาไว้ในตู้เก็บอุปกรณ์ให้เรียบร้อย อย่าให้ชิ้นส่วนหลุดหาย
เพลงเศษส่วน
เนื้อร้อง นภัสสร สัจจาปิยกุล ทำนอง ป่าม ปาม ป๊าม
ป่าม ป๊าม ป่าม ปาม ป่าม ปาม ป๊าม ป่าม ป๊าม ป่าม ปาม ปาม ปาม ป่าม มา เร็ว ๆ ไว ๆ มาเรียนเศษส่วนกันให้เข้าใจ มีความรักกับใคร ก็ชวนกันมาศึกษาให้ดี เศษส่วนมีเลขล่าง บน ดู ๆ ชอบกล อย่าเพิ่งถอยหนี ตัวบนรียกเศษนะพี่ ตัวล่างนี้น้องเรียกว่า ส่วน พวกเรา ป. 4 ทั้งก๊วน ไม่เคยป่วน เราตั้งใจเรียน เอ้า ป่าม ป๊าม ป่าม ปาม ป่าม ปาม ป๊าม (ซ้ำ)
จุดประสงค์ของเพลงเพื่อเร่งเร้าความสนใจ ให้อยากเรียนรู้ และมีความสนุกสนานมากยิ่งขึ้น
ปัญหาอุปสรรคและวิธีแก้ไข
การตัดฟิวเจอร์บอร์ดให้ตรงตามความต้องการจะยากเพราะฟิวเจอร์บอร์ดมีเนื้อไม่แน่นเหมือนกระดาษจะมีร่องจึงทำให้การตัดไม่ตรงตามที่ต้องการ ดังนั้นต้องตัดเผื่อประมาณหนึ่งเซนติเมตรแล้วนำมาเล็มทีละแผ่น ขณะตัดต้องเกร็งมือไว้ไม่ให้เคลื่อนและใบมีดต้องคม เมื่อทำเสร็จแล้ววงกลมที่ตัดเป็นชิ้นเศษส่วนจะมีปลายแหลมซึ่งอาจเป็นอันตรายต่อเด็ก ดิฉันคิดว่าจะตัดปลายให้มน แต่คงจะไม่สวย หากสื่อการเรียนการสอนชุดนี้เป็นที่ยอมรับของอาจารย์และเพื่อนในห้องคงต้องปรับปรุงโดยใช้ไม้เป็นวัสดุแทนฟิวเจอร์บอร์ด เพราะจะมีความสวยงามน่าใช้ และอายุการใช้งานยาวนาน แตกหักยาก
การแต่งเพลงทำให้ต้องค้นคว้าในบทเรียนเศษส่วนในเรื่องของความหมายและใช้เวลาแต่งบนรถเพราะจะเป็นช่วงที่ไม่ได้คิดเรื่องอื่น
สุดท้ายนี้ดิฉันหวังว่าสื่อการเรียนการสอนชุดนี้สามารถให้ความรู้แก่เด็ก ๆ ได้เป็นอย่างดี
ขอขอบคุณ - http://www.learners.in.th/profiles/users/lek_na2512
อาชีพ - รับสอนพิเศษ
